Het stemmen is begonnen en op dit moment lijkt Nederland meer gepolariseerd dan ooit. Schrijver, spoken word artiest en lid van antipolarisatie platform ZOZ Tim Lenders ziet dit met lede ogen aan en roept, met zijn ingezonden tekst, op tot een sterk politiek midden.
Een paar dagen geleden sprak ik een linkse activiste. Zij stond de afgelopen jaren vaak op de voorgrond wanneer er demonstraties waren tegen zwarte piet, institutioneel racisme en islamofobie. Ze vertelde mij dat ze tegen een burn-out aanliep omdat ze veel (doods)bedreigingen kreeg. Dat deed haar veel, bij andere demonstraties kon je zien dat tegenstanders bereid waren geweld en dwang te gebruiken om hun tradities te beschermen. Bovendien is een groot gedeelte van het electoraat fervent tegenstander van haar soort activisten, ze worden als schreeuwerig ervaren en als aanstellers gezien. Nederland zou een feestje moeten zijn en zij verpesten het kringgesprek door de oude oom te confronteren met zijn uitspraken, terwijl het allemaal niet zo bedoeld was. Zo ervaren veel mensen het. Hoe lastig of hinderlijk activisten ook zijn, het lijkt mij geen goede zaak dat demonstranten online of offline worden opgezocht, bedreigd. Het lijkt mij abject dat demonstranten van de snelweg worden gereden omdat hun boodschap je niet aanstaat.
Andersom spreek ik door mijn rol in een anti-polarisatieplatform steeds meer rechtse of conservatieve mensen die door hun standpunten geëxcommuniceerd zijn. Ze verliezen hun baan na klachten van progressieve twittergebruikers, of worden online aan de schandpaal genageld. Optredens worden geannuleerd nadat boze studenten censuur eisen. Ze worden verwijderd van sociale media, ontvolgd en het stempeltje van een gevaarlijke gek blijft jarenlang hangen. Het is de vraag of je moet verdwijnen uit de publieke wereld als je vindt dat transgenders geen echte vrouwen of mannen zijn of dat gender-neutrale toiletten een slecht idee zijn. In het vorige verkiezingsboekje van Jesse Klaver stond dat hij niet meer naïef links was en ook kritisch naar immigratie keek, iets waar je vijftien jaar geleden als rechtse populist een kogel voor kreeg
Ik hoor mensen zeggen dat alle rechtse mensen slecht zijn, omdat hun ideologie zelfzuchtig is. Ik hoor mensen zeggen dat linkse activisten gekken en landverraders zijn. Het woord ‘gutmensch’ is een negatief woord geworden. Ik hoor mensen zeggen dat alle witte mensen schuld hebben aan het onrecht in de wereld. Ik zie witte linkse mannen tegen rechtse donkere vrouwen zeggen dat ze een slachtoffer moeten zijn. Ik zie organisaties zoals Erkenbrand en Schild en Vrienden openlijk over geweld fantaseren en ik zie dat jong SP en sommige splinterbewegingen hetzelfde denken. Laatst had ik een fatsoenlijke man in het debat, waarbij appjes uitlekten waarin hij verzuchtte dat er aanslagen op publieke personen gepleegd moeten worden om het kartel te breken, of iets dergelijks. Ik zie mensen beginnen uit te spreken dat Thierry Baudet de dood verdiend. Ik zie demonstranten tegen de overheid die tot op het bot gewapend zijn. Ik hoor van brandbommen op asielzoekerscentra, geweld tegen transseksuelen en homoseksuelen, partijprogramma’s die andersdenkenden uit het land willen hebben. In de jaren negentig vluchtten mensen naar Nederland omdat ze zichzelf niet konden uitspreken of zijn, in de jaren twintig van deze eeuw duiken mensen onder omdat ze een mening hebben. Als dat geen achteruitgang is dan weet ik het niet meer.
Het meest schadelijke van de polarisatie is dat niemand zichzelf meer een spiegel voor wilt houden. Als je als progressieve man kritiek hebt op de retoriek van Akwasi, of je vragen stelt bij de diversiteitscode of de identiteitspolitiek, dan ben je volgens de meest radicalen niet links meer. Als je als rechts medium kritiek hebt op het geflirt met fascisme van de FVD, dan ben je ook een verrader van de rechtse agenda. Klokkenluiders en advocaten van de duivels worden als groter gevaar gezien voor de eigen beweging dan gebrek aan reflectie en fanatisme.
Een terugkeer naar het veilige midden zal Nederland geen windeieren opleveren. Je kunt prima een anarchist, feminist, gelovige of reactionair zijn in een grijs en saai kabinet met degelijke ambtenaren, dat hebben de provo’s, de kabouters, de punkers, de krakers en alle andere gekken in de vorige eeuw bewezen. Het theedrinken en het kapot polderen is een nachtmerrie voor de meest verre kanten van het spectrum: het dwingt tot nuance en introspectie. Het versplinteren en het eisen van je gelijk hebben geleid tot een bestuurlijke chaos. De acht jaren paars mogen dan puinhopen zijn geweest, wij kampen nu met vulkaankraters. Nederland is van gidsland naar achterste in de klas gegaan en wij zijn te druk bezig met het organiseren van een burgeroorlog om dat te merken.
Probeer je eens in te denken of het erg zou zijn om op de CDA te stemmen in plaats van de SGP, of op de meest idealistische kandidaat van de PvdA in plaats van een stem op de PvdD. Ik denk dat iedereen het erover eens is wanneer ik stel dat de twee partijen die het hardst claimen de waarheid in pacht te hebben, het verst uit elkaar staan. De waarheid ligt echter in het midden, maar zal moeten staan om ervoor te zorgen dat linkse activisten veilig over straat kunnen en mensen hun baan behouden wanneer ze geweldloos een mening hebben die jou zeer doet. Neem aan van een langharige en opstandige druktemaker dat het nu sexy en punk is om in het midden te staan en je hand uit te steken naar twee mensen die elkaar willen begraven. Dat zou pas een mooie middelvinger zijn.